یداله دادگر؛ روح‌اله نظری؛ فاطمه فهیمی فر
چکیده
در ادبیات اقتصاد توسعه، مشخص نمودن اینکه چه کشوری توسعه یافتهتر است و یا چه سیاستهای تجارت خارجی بایستی دنبال شود و چگونه میتوان در سطح جهانی شرایطی برای رشد صادرات فراهم نمود، و به‌طورکلی چگونه میتوان در رقابت کسب و کار در عرصه بین المللی درخشید، با شاخصهای مختلفی اندازهگیری میشود. یکی از شاخصهای مهم و اثربخش ...
بیشتر
در ادبیات اقتصاد توسعه، مشخص نمودن اینکه چه کشوری توسعه یافتهتر است و یا چه سیاستهای تجارت خارجی بایستی دنبال شود و چگونه میتوان در سطح جهانی شرایطی برای رشد صادرات فراهم نمود، و به‌طورکلی چگونه میتوان در رقابت کسب و کار در عرصه بین المللی درخشید، با شاخصهای مختلفی اندازهگیری میشود. یکی از شاخصهای مهم و اثربخش در این ارتباط شاخص پیچیدگی اقتصادی است. پیچیدگی اقتصادی یک پارادایم بالقوه قدرتمند برای درک مسائل و چالش‌های کلیدی اقتصادی-مدیریتی و اجتماعی قرن 21 امی و چگونگی برون رفت از آنها ارائه می‌دهد. در عین حال میتوان یک بعد کلیدی پیچیدگی اقتصادی را یک نماد دانش بنیانی صادرات دانست. در این مقاله به ارزیابی شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران در مقایسه با کشورهای منتخب نفتی و تأثیر مؤلفههای نوآوری، آزادی اقتصادی و متغیرهای اقتصاد کلان بر شاخص پیچیدگی اقتصادی می پردازد. نتایج مقاله نشان داد که: نخست در طول سال‌های 2022-1995 میزان شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران هیچ گاه عدد مثبتی نبوده است. این در حالی است که در دوره مورد مطالعه در بین کشورهای مورد بررسی، کشورهای مکزیک و عربستان سعودی و دیگر رقبای نفتی ایران با افزایش میزان شاخص پیچیدگی اقتصادی روبرو شده‌اند. دوم-بیشترین میزان صادرات ایران، محصولات با پیچیدگی متوسط و کم بوده و مواد شیمیایی و معدنی را شامل میشود. سوم- اثر شاخصهای محیط تجاری، هزینههای تحقیق و توسعه، بلوغ تجاری، تولید دانش و تکنولوژی و واردات با تکنولوژی بالا (از زیرشاخصها یا مؤلفه های تشکیل دهنده نوآوری) بر شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران، مثبت بوده است. چهارم- آزادی اقتصادی و آزادی کسب و کار اثر مثبتی بر شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران داشته است. سرانجام اثر متغیرهای نرخ تورم و نرخ ارز برشاخص پیچیدگی اقتصادی منفی بوده است.
